Tiroid bezini etkileyen nadir bir kanser türüdür. Tüm kanserlerin %1’ini oluşturmaktadır. Başlangıçta bir şikayete sebep olmasa da zamanla boyunda şişlik ve ağrıya neden olabilir. Ülkemiz endemik tiroid ülkesi olduğu için tiroid dokusunda sıklıkla nodül gelişir ve tiroid kanserleri de sıklıkla tiroid nodülleriyle beraber görülür.
İçindekiler
- Tiroid Kanseri Belirtileri
- Tiroid Kanseri Risk Faktörleri
- Tiroid Kanseri Türleri
- Papiller Tiroid Kanseri
- Foliküler Tiroid Kanseri
- Medüller Tiroid Kanseri
- Anaplastik Tiroid Kanseri
- Tiroid Kanseri Evrelemesi
- TNM Evrelemesi:
- Papiller ve Foliküler Tiroid Kanseri Evrelemesi
- Meduller Tiroid Kanseri Evrelemesi
- Anaplastik Tiroid Kanserinde Evreleme
- Tiroid Kanseri Tedavisi Nasıldır?
- Tiroid Kanserlerinde Cerrahi Tedavi Nasıl Yapılır?
- Tiroid Kanseri Cerrahisinde Komplikasyonlar Nelerdir?
Bu nedenle tiroid nodüllerinin ultrasonografi ile doğru değerlendirilmeleri kanser tanısı açısından çok önemlidir. Ayrıca sintigrafi ile değerlendirilme yapıldığında hormon üreten noduller sıcak, üretmeyenler ise soğuk olarak adlandırılır ve soğuk nodül kanser açısından daha yüksek risklidir.
Tiroid Kanseri Belirtileri
Tiroid kanseri genellikle erken dönemde bulgu vermez. Zaman ilerledikçe tiroid bezinde nodülün boyutu artar ve fark edilir. Belirtiler kitlenin boyutuna ve konumuna göre değişkenlik gösterebilir. Nodül büyüdüğünde ise boyunda ağrı, nefes darlığı, yutkunma zorluğu ve öksürük gibi semptomlar ortaya çıkar.
Tiroid kanseri her yaşta görülebilir ancak 40 yaş altında ve kadınlarda daha fazla ortaya çıkar. Radyasyona maruziyet, iyotun vücuda normalden az ya da fazla alınması, genetik mutasyonlar ve tiroid dokularının iltihapları tiroid kanserine yol açabilir. Tiroid kanserinin üç ana tipi bulunur. En sık görülen tipi papiller tiroid kanseridir. Bu tip agresif seyirli değildir.
Tiroid kanserlerinden korunabilmek için sigara ve alkolden uzak durulmalıdır. Sağlıklı beslenilmeli ve düzenli egzersiz yapılmalıdır.
Tiroid kanserinde iyi ve yeterli bir cerrahi yapılıp gerektiğinde de radyoaktif(atom) tedavi uygulanarak tedavide yüksek başarı sağlanabilir.
Tiroid Kanseri Risk Faktörleri
Tiroid kanseri gelişimine zemin hazırlayan birçok faktör bulunur. Bunların birkaçı değiştirilebilir olsa da çoğunluğuna karşı önlem alınamaz.
İyotun beslenme ile yetersiz alınması guatr gelişimine yol açarak özellikle folliküler tiroid kanseri gelişimi riskini arttrırır. Baş ve boyun bölgesine radyasyon maruziyeti bir diğer önemli faktördür.
Yaş, cinsiyet tiroid kanseri için de önemli faktörlerdir. Tiroid kanseri kadınlarda daha sık görülür ancak tiroid bezinde nodül olan erkeklerde tiroid kanseri gelişme riski kadınlara göre daha yüksektir. İleri yaş tiroid kanseri riski arttıran bir diğer özelliktir. Ancak tiroid bezinde nodül olan çocuklarda da tiroid kanseri gelişme riski yetişlinlerden daha yüksektir.
Tiroid kanseri gelişiminde genetik faktörler en öenmli başlıklardan biridir. Multipl endokrin neoplazi (MEN) sendromu, familyal adenomatöz polipozis (FAP), gardner sendromu ve cowden sendromunda tiroid kanseri gelişme riski artmıştır.
Tiroid Kanseri Türleri
Tiroid kanseri türü tümörün patolojik incelemesi sonucunda içerdiği hüclere göre belirlenir. Tedavi planında ve hastalığın seyrinde en önemli parametredir.
Papiller Tiroid Kanseri
Tiroid kanserinin iyot ile beslenmenin yeterli olduğu bölgelerde %80 ile en yaygın türüdür. Papiller tiroid kanseri, tiroid hormonlarını üreten ve depolayan foliküler hücrelerden kaynaklanır. En sık 30 ile 50 yaşları arasında görülür. Ayrıca çocuklarda da en sık görülen tiroid kanseri türüdür. Kadınlarda erkeklerden 2 kat daha sıktır. Uzun yıllar belirti vermeyebilir. Boyun bölgesinde lenf bezi büyümesine yol açabilir. Başka bir sebeple yapılan tiroid ameliyatı sonrası tesadüfen tanı konulabilir.
Foliküler Tiroid Kanseri
Sıklıklar iyot ile beslenmenin yetersiz olduğu bölgelerde görülür. Tiroid kanserinin %10’luk bir kısmından sorumludur. Genellikle 40-60 yaşları arasında görülür. Kadınlarda daha sıktır. Tanısı tümörün yapısı sebebiyle en zor konulan tiroid kanseri türüdür. Ayrıca hurthle hücre kanseri olarak adlandırılan folliküler tiroid kanserinin nadir ve daha kötü seyirli bir alt türü mevcuttur.
Medüller Tiroid Kanseri
Medüller tiroid kanseri, kalsitonin hormonunu üreten parafoliküler/C hücreleri olarak adlandırılan tiroid hücrelerinden köken alır. Medüller tiroid kanserinin %25’i FMTK, MEN2A ve MEN2B gibi genetik sendromlarda 20 yaş altında ortaya çıkar. Çoğunluğu ise 40 yaş üstünde görülür. Genellikle boyunda lenf bezi büyümesine sebep olur. Kandaki yükselen kalsitonin seviyeleri medüller tiroid kanserinin erken evrede tanı konulmasını sağlayabilir.
Anaplastik Tiroid Kanseri
Anaplastik tiroid kanseri genellikle 70-80 yaş aralığında, boyunda hızla büyüyen kitle ve ağrı şikayetiyle tanı alır. Kadınlarda daha sıktır. Tedavisi yüz güldürücü değildir.
Tiroid lenfoması, tiroid sarkomu gibi nadir tiroid kanseri türleri de mevcuttur.
Tiroid Kanseri Evrelemesi
Tiroid kanserinde hastaya uygun tedavi planının belirlenmesi ve hastalığın gidişatını öngörebilmek için evreleme çok önemlidir. Evreleme hastanın ameliyat öncesi fizik muayene ve görüntülümesinin yapılıp ameliyat sonrası tümör ile lenf nodlarının incelenmesiyle yapılır. Tiroid kanserinde evreleme diğer kanser türlerinden farklı olarak hastanın yaşı ve alt türüne de bağlıdır.
TNM Evrelemesi:
Papiller ve Foliküler Tiroid Kanseri Evrelemesi
45 yaş altı
Evre I: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve tiroidde ya da yakındaki dokularda ve lenf bezlerinde bulunabilir veya bulunmayabilir. Ancak uzak bölgelerde yayılım görülmez.
Evre II: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve kanser tiroidden uzak bölgelere (akciğer veya kemik) yayılım gösterir. Lenf bezlerine yayılabilir veya yayılmayabilir.
45 yaş ve üzeri
Evre I: Tümör 2 cm veya daha küçüktür ve tiroid dışına ilerlememiştir.
Evre II: Tümör 2 ile 4 cm arasındadır ve tiroid dışına ilerlememiştir.
Evre IIIa: Tümör 4 cm’den büyüktür ve sadece tiroiddedir. Ya da tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve kanser hemen tiroidin dışındaki dokulara yayılmıştır, ancak lenf bezlerinde görülmez.
IIIb: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve kanser hemen tiroid dışındaki dokulara yayılabilir. Ayrıca soluk borusu veya gırtlak yakınındaki lenf bezlerine ilerler.
Evre IVa: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve tiroid bezinin ötesinde ve boynun yakın dokularında gelişir. Yakın lenf bezlerine yayılım gösterebilir ya da yayılım göstermeyebilir. Ya da tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve az da olsa tiroid dışına ilerlemiştir. Boyundaki bazı lenf bezlerine, göğsün üst kısmındaki ya da boğazın arka tarafındaki lenf bezlerine yayılmıştır.
IVb: Kanser omurganın ön tarafındaki dokularda ya da akciğerlerin arasındaki alanda bulunan damarlarda gelişir. Yakın lenf bezlerine yayılabilir veya yayılmayabilir.
IVc: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve vücudun uzak bölgelerine (akciğer ve kemik) yayılım gösterir, lenf bezlerine ilerleyebilir ya da ilerlemeyebilir.
Meduller Tiroid Kanseri Evrelemesi
Evre I: Tümör 2 cm veya daha küçüktür ve tiroidin dışına ilerlememiştir.
Evre II: Tümör 2 cm’den büyüktür ve tiroid dışına ilerlememiştir. Ya da tümör herhangi bir büyüklüktedir ve hemen tiroid dışındaki dokulara ilerler, ancak lenf bezlerinde yayılım göstermez.
Evre III: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve soluk borusu ve gırtlak yakınındaki lenf bezlerine yayılım gösterir. Ayrıca tiroidin hemen dışındaki dokulara ilerleyebilir veya ilerlemeyebilir.
Evre IVa: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve tiroidin ötesinde ve boyundaki yakın dokularda gelişir. Ya da tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve az da olsa tiroid dışına ilerlemiştir. Boyundaki lenf bezlerine veya göğsün üst kısmındaki ya da boğazın arka tarafındaki lenf bezlerine yayılım gösterir.
IVb: Kanser omurganın ön tarafındaki dokularda veya akciğerlerin arasındaki alanda bulunan damarlarda gelişir. Yakın lenf bezlerine yayılabilir veya yayılmayabilir.
IVc: Tümör herhangi bir büyüklükte olabilir ve vücudun uzak bölgelerine (akciğerler ve kemikler) yayılım gösterir, lenf bezlerine ilerleyebilir veya ilerlemeyebilir.
Anaplastik Tiroid Kanserinde Evreleme
Anaplastik tiroid kanseri hızlı ilerlemesi ve teşhis edildiğinde genellikle boyun bölgesinde yayılmış olması sebebiyle minimum evre IV kabul edilir.
Evre IVa: Tümör tiroiddedir. Lenf bezlerine yayılabilir ya da yayılmayabilir.
IVb: Tümör tiroidin hemen dışındaki dokulara ilerlemiştir. Lenf bezlerine yayılabilir veya yayılmayabilir.
IVc: Kanser vücudun diğer bölgelerine (akciğer ve kemik) ilerler. Lenf bezlerine yayılabilir veya yayılmayabilir.
Tiroid Kanseri Tedavisi Nasıldır?
Tiroid kanseri cerrahisi kanser tanısı konulduktan sonra, boyun da lenf bezelerinin durumu cerrahi tedavi açısından özel değerlendirme gerekmektedir. Tiroid kanserinin tedavisinde vazgeçilmez olan tek şey cerrahi yaklaşımlardır. Boyutları 1 cm’den daha az, seçilmiş hastalarda tiroidin kanser olan yarısının çıkarılması yeterli olabilmek ile birlikte, tiroidin her iki bölümünün çıkarılması gerekebilir. Tümörün boyutu, hastalara ait olan risk faktörleri ve ameliyatın öncesindeki tetkiklere göre tiroid dışında, boynun merkezi ya da yan bölgelerinde bulunan lenf bezlerinin çıkarılması da gerekli olabilir.
Tiroid Kanserlerinde Cerrahi Tedavi Nasıl Yapılır?
Tiroid kanserlerinin tedavisicerrahidir. Kanserin tipi, evresi, ve yaygınlığı ameliyat tipini belirler. İlk yakalandığında total tiroidektomi yeterli iken lenf bezlerine yayılım olduğunda lenf bezlerini de almak gerekir.
Evresine bağlı olmakla beraber, ameliyat olan çoğu hasta hayatını sorunsuz olarak sürdürebilmektedir.
Tiroid Kanseri Cerrahisinde Komplikasyonlar Nelerdir?
Tiroid kanseri cerrahisi uygulanmış olan işlemin boyutuna göre, kanama, ses sinirleri hasarı, paratiroid zedelenmesine bağlı kalsiyumun bozulması ve ellerde uyuşma gibi komplikasyonlar gelişebilir. Görülebilen bu komplikasyonların oranları, cerrahların deneyimlerine ve uygulamanın yapıldığı ameliyathane ekipmanları kullanılarak en aza indirilebilir. Papiller ve folliküler tip olan kanserlerin cerrahi tedavilerini takiben, hastalara hücresel düzeylerde olan kalıntıları yok edebilmesi için atom tedavisi olarak da bilinen radyoaktif iyod tedavileri de uygulanabilir. Bu tedaviler uygulandıktan sonra hastaların büyük çoğunluğu uzun yıllar hastalıksız olarak yaşamlarına devam edebilir.
Tiroid kanseri, kanserin büyüklüğü ve tuttuğu bölgeye göre değişkenlik gösterir. Hiç bir şikayet olmayacağı gibi, ses tellerini çalıştıran sinirin tutulması durumunda ses kısıklığı meydana gelir.
Tiroid kanseri olduğunu nasıl anlarsın?
Tiroid kanserinin en yaygın görülen semptomu, tiroid bezinin bulunduğu bölgede boyun ön kısmında büyüme veya şişlik hissidir. Bazı durumlarda, yutma sırasında zorlanma hissi, yutma güçlüğü, nefes darlığı, öksürük ve ses kısıklığı gibi bulgular da ortaya çıkabilir.
Tiroid kanseri ölüm oranı nedir?
Tiroid kanseri görülme sıklığına rağmen, genellikle uygun tedavi ve takiple tamamen iyileştirilebilir; ölüm riski çok düşüktür. Tiroid kanserinin tedavisinde ilk adım genellikle ameliyattır.Tiroid kanseri ilk nereye sıçrar?
Tiroid kanserlerinde en sık görülen metastaz, genellikle boyun lenf nodlarıdır. Tedavi edilmeyen veya ihmal edilen tiroid kanserlerinde, uzak organlarda metastazlar da ortaya çıkabilir.Tiroid kanseri kaç evredir?
Tiroid bezlerinde bulunan nodüllerin kötü huylu olması tiroid kanseri olarak adlandırılır. Bu kanser, dört farklı evreden oluşur ve her evrenin tedavi yöntemi ve tedavi yönteminin uygulanma biçimi değişkenlik gösterir.Tiroid kanseri ciddi mi?
Tiroid kanseri, erken yaşlarda ortaya çıkabilir ve etkili bir tedavi ile iyileşme oranı yüksektir. Bu nedenle, tiroid kanserinin ölüm oranları diğer kanser türleri ile karşılaştırıldığında daha düşüktür.Tiroid kanseri üzüntüden olur mu?
Stres faktörlerinin zehirli guatrı tetiklediğini kesin bir şekilde söylemek mümkün olmasa da, bu hastalığın ortaya çıkmasında üzüntü ve stresin kayda değer bir etkisi olduğu bilinmektedir. Özellikle yaşanan üzücü ve travmatik olaylar sonrasında artan stres düzeyi, tiroid hormonlarının işlevlerinde bozulmalara neden olabilir.Tiroid kanseri fark edilmezse ne olur?
Tiroid kanseri ilerleyebilir, yayılabilir ve diğer komplikasyonlara neden olabilir bu yüzden tedavi edilmelidir. Yayılım hastalığın diğer organlara metastazı ile ortaya çıkabilir ve akciğer, kemikler, beyin gibi organlara sıçrayabilir.Tiroid Kanseri Ameliyatı Sonrası Takip Nasıldır?
Senede bir boyun ultrasonu ve kan tahlili ile takip edilir. Tiroid Ameliyatının Komplikasyonlarından Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Tiroid ameliyatlarından sonra en sık görülen komplikasyon hipokalsemi yani kalsiyum azlığıdır. İyi cerrah hızlı değil, güvenli ameliyat yapandır. Her ameliyattan sonra komplikasyon görülebilir. İyi bir teknik ve tecrübe ile komplikasyonlar minimalize edilir. Tiroid Kanserlerinde Atom Tedavisi Ne Zaman Uygulanır?
Tiroid kanseri bir santimden büyük olduğunda ya da lenf bezlerini ve etraf dkuyu tuttuğunda atom tedavisi gerekebilir.
